İNTERNET
ÜZERİNDEN ELDE EDİLEN BİLGİLER GÜVENİLİR VE DOĞRU MU?
Günümüz bilgi toplumlarında, birçok kişi gereksinim
duyduğu bilgiye internet aracılığıyla ulaşabilmektedir. Bu nedenle tüm dünyada
olduğu gibi ülkemizde de internet kullanımı giderek artmaktadır. Dünya geneline
bakıldığında, dünyada 2,5 milyar insan internet kullanmaktadır. Bilgi
sağlamadaki bu gelişmeler ve değişimler beraberinde elde edilen bilgilerin
niteliğini sorgulamayı da doğurmaktadır.
İnternet kullanımının bu derece yoğun olmasıyla ve
kullanılmasıyla öğrenilen verilerin güvenirliği ve doğruluğu konusu daha fazla
önem kazanmıştır. Literatürde internet aracılığıyla edinilen bilgilerin her
zaman güvenilir olmayacağı bildirilmektedir. Arama motorları, web tarayıcıları,
çevirimiçi kütüphane katalogları, elektronik kitap, elektronik dergi ve
elektronik gazete, veri tabanları gibi ögeler gereksinim duyulan bilgiyi
bulmaya, süzmeye, düzenlemeye ve özetlemeye yarayan araçlardan bazılarıdır.
Diğer açıdan bilgi erişim sistemlerinde bilginin
düzenlenişi, sunumu kişinin bilişsel yapısı ve bilgi arama davranışı gibi
unsurların istenen bilgiye ve doğru belgelere erişimi etkilediği açıktır.
Yapılan araştırmalara göre diğer kaynaklara kıyasla öğrenciler bilgi arama
aracı olarak interneti daha yoğun kullanmaktadırlar; ancak diğer yandan web
ortamındaki özellikle bedelsiz olarak sunulan bilginin güvenirliği konusunda
şüphe içindedirler. İnternet, IP dünyası ve araştırmacılar için çok önemli ve
vazgeçilmez bir kaynak olmasına karşın, alıntı yapılan veya okunan kaynağın
güvenirliği ve doğruluğu sorunu burada da ortaya çıkmaktadır.
İnternet ile erişilen bilgilerin doğruluğu ve
güvenirliği konusunda yapılan bazı araştırmalar;
Bu araştırmalardan biri Barbaros Hayrettin Paşa
Lisesi lise 3 öğrencilerinden oluşan 40 öğrenciye uygulanan farkındalık
anketidir. Bu ankette yer alan 3 adet ucu açık soruların nitel analizi
sonucunda 40 öğrenciden sadece 11 öğrencinin internet üzerindeki kaynakların
doğruluğu ve güvenirliğinin farkında olduğu saptanmıştır. ” Kullandığınız
kaynakların güvenirliğini nasıl anlarsınız?” sorusuna farkında olmayan
öğrencilerin vermiş olduğu cevaplar doğrultusunda kaynakların güvenirliğini:
Ø 14
öğrenci sitenin kullanım sıklığından,
Ø 8
öğrenci sitedeki mevcut yorumlardan,
Ø 3
öğrenci anti-virüs taramasından geçirerek,
Ø 2
öğrenci kendine mantıklı gelmesinden,
Ø 1
öğrenci geniş kapsamlı bilgilere bakarak,
Ø 1
öğrenci farklı arama motorlarına bakarak, anladıklarını belirtmişlerdir.
Araştırma sonunda, lise öğrencilerinin internet
üzerindeki kaynakların doğruluğu ve güvenirliği hakkındaki farkındalıklarının
yetersiz olduğu sonucuna varılmıştır.
Yapılan başka bir çalışmada incelenen web
sayfalarının %34,4 ünün kim tarafından hazırlandığı belirtilmemiştir. Kaynak ve
yazar ismi belirtilmeyen bu sayfalardaki bilgiler, kullanıcıların güvenilir
bilgiye ulaşıp ulaşamadığı konusunda endişe yaratmaktadır. Ayrıca örnekleme
dahil edilen 32 siteden elde edilen verilere göre sitelerin %25 ini resmi
sayfalar oluştururken, %75 ini özel kuruluşların oluşturması bilgi içeriklerinin
güvenliği, hazırlayan kişilerin niteliği ve site kullanıcılarının etik kodlar
tarafından korunması konusuna dikkati çekmektedir. Bu doğrultuda sayfaların son
bilimsel bilgi ve yeniliklerle hazırlanmış olması önem kazanmaktadır. Ancak
sitelerin kuruluş tarihlerine bakıldığında %50 sinin kuruluş yılını belirtmemiş
olması ve Türkiye’de son bir yıl içerisinde kurulan site olmaması; yine
güncelleme tarihleri incelendiğinde %68,8 inin güncelleme tarihlerini
belirtmemiş olması bilgilerin hızla gelişip değişmesi ile karşılaştırıldığında
yetersiz kalmaktadır.
Sonuç olarak; hazırlanan internet sayfalarının
güncel bilgileri içererek hazırlanmış olması, bilgilerin nereden alındığı
konusunda kaynak ve yazar bilgilerinin olması, hazırlanan sayfaların
güvenirliğini göstermesi açısından önemlidir. Bilgi güvenliği sağlanmayan
sitelerdeki bilgiler kopyalanabildiği için uzman ya da yetkili olmayan kişiler
tarafından kullanılabilmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle hazırlanan
sitelerin güvenlik kilitlerini barındırması önemli ve gereklidir. Bilgiye
internet yoluyla ulaşmak isteyen herkes için ya var olan mevcut sitelerin
güvenlik kilitlerini barındırmasının önemli olduğu kadar niteliğinin
arttırılması ya da alanında uzman kişiler, ki bu kişiler aynı zamanda internet
üzerinden elde ettikleri bilgileri yoğun olarak kullanırlar, tarafından daha
nitelikli, güncel, güvenilir ve herkesin kolay ulaşabileceği sitelerin
hazırlanması gerekmektedir.
